فلسفه ی اسلامی

بسم الله الرحمن الرحیم

    امام خمینی رضوان الله تعالی علیه در نامه ی تاریخی خود به گورباچف (که در ماه های آخر عمر شریف خود نگاشته اند) می فرمایند:

    اگر جنابعالی میل داشته باشید در این زمینه ها تحقیق کنید، می توانید دستور دهید که صاحبان این گونه علوم علاوه بر کتب فلسفه ی غرب در این زمینه، به نوشته های فارابی و بوعلی سینا -رحمه الله علیهما- در حکمت مشاء مراجعه کنند، تا روشن شود که قانون علیت و معلولیت که هر گونه شناختی بر آن استوار است، معقول است نه محسوس؛ و ادراک معانی کلی و نیز قوانین کلی که هر گونه استدلال بر آن تکیه دارد، معقول است نه محسوس. و نیز به کتاب های سهروردی -رحمه الله علیه- در حکمت اشراق مراجعه نموده، و برای جنابعالی شرح کنند که جسم و هر موجود مادی دیگر به نور صِرف که منزه از حس می باشد نیازمند است؛ و ادراکِ شهودیِ ذات انسان از حقیقت خویش مبرا از پدیده حسی است.

    و از اساتید بزرگ بخواهید تا به حکمت متعالیه صدر المتألهین -رضوان الله تعالی علیه و حشره الله مع النبیین و الصالحین- مراجعه نمایند، تا معلوم گردد که: حقیقت علم همانا وجودی است مجرد از ماده، و هرگونه اندیشه از ماده منزه است و به احکام ماده محکوم نخواهد شد.

    دیگر شما را خسته نمی کنم و از کتب عرفا و بخصوص محیی الدین ابن عربی نام نمی برم؛ که اگر خواستید از مباحث این بزرگمرد مطلع گردید، تنی چند از خبرگان تیزهوش خود را که در اینگونه مسائل قویاً دست دارند، راهی قم گردانید، تا پس از چند سالی با توکل به خدا از عمق لطیف باریک تر از موی منازل معرفت آگاه گردند، که بدون این سفر آگاهی از آن امکان ندارد.

                                          صحیفه امام، ج21، ص224 و 225

میزگرد فلسفه

میزگرد فلسفه شناسی

با حضور آیت الله محمدتقی مصباح یزدی، آیت الله حسن ممدوحی، و استاد غلامرضا فیّاضی

چکیده

این گفت وگو، به رمز و راز محدودیت مکاتب فلسفه اسلامی و تنوع مکاتب فلسفه غربی می پردازد. مکاتب فلسفه اسلامی عمدتا منحصر به مکتب مشائی،اشراقی و حکمت متعالیه است.

اما در غرب، فلسفه هایی که در اروپا مطرح می شد، صرف نظر از اختلافات و کشمکش هایی که با کلیسا داشتند، بیش تر صبغه مشّائی داشت و از کتاب های ابن سینا گرفته شده بود. فلسفه توماس آکوئیناس از آن جمله است. پس از دوران رنسانس، مبانی فلسفی به طور کلی زیر سؤال رفت و گرایش های مادی مطرح شد و کم کم مکاتب ماتریالیستی پدید آمد.

از این رو، چون در جوامع غربی، اختلاف فلاسفه در مبانی و بین اثبات ماده و ماورای ماده بود، مکاتب فلسفی زیادی گسترش پیدا کرد و فلسفه ها بیش تر فرد محور شدند، ولی در عالم اسلام چون فلسفه در خدمت دین بود، اختلافات بیشتر در روش ها بود و تفاوت سه گرایش عمده فلسفه اسلامی در روش آنهاست، بر خلاف مکاتب فلسفه غرب که علاوه بر اینکه به روش واحدی پای بند نیستند، در مسائل هم دچار اختلاف و پراکندگی اند. در عین حال، آشوب فکری در فلسفه غرب که نتیجه دو عامل، کنار گذاشتن منطق، به ویژه منطق ارسطویی و رها کردن مبانی دین بود، از جمله عوامل تکثر مکاتب فلسفی غربی است.

کلید واژه ها:

حکمت متعالیه، فلسفه اشراق، فلسفه مشّاء، فلسفه اسلامی، فلسفه شناسی

بیانات بزرگان در مورد «فلسفه‌ی اسلامی»

بیانات بزرگان در رابطه با فلسفه اسلامی

امام خمینی رضوان الله تعالی علیه:

اقلّ مراتب سعادت این است که انسان یک دوره فلسفه را بداند.

تقریرات فلسفه، ج3، ص472